De Nederlandse zorgsector heeft jarenlang sterk geleund op zelfstandige professionals. Deze zzp'ers bieden cruciale ondersteuning bij personeelstekorten, piekbelasting en specialistische zorgvragen. Recente politieke en praktische ontwikkelingen zetten deze werkwijze echter onder druk. Wat betekent dit voor alle betrokkenen en hoe ziet de toekomst van flexibel werken in de zorg eruit?

Inzichten uit CBS-onderzoek naar zzp'ers

In 2018 telde Nederland ruim 1,1 miljoen zzp'ers, waarmee het een van de snelst groeiende zzp-landen in Europa is. Onderzoek toont aan: 93% van de zzp'ers kiest bewust voor zelfstandig ondernemerschap. Volgens het CBS vormen zzp'ers een diverse groep, onderverdeeld in zeven typen op basis van hun motieven:

  • Autonomen (30%) – kiezen bewust voor vrijheid en betere werk-privébalans
  • Beroepsmatige zzp'ers (17%) – werken in typische zelfstandige beroepen
  • Uitdagingzoekers (14%) – willen een nieuwe uitdaging
  • Vluchters (13%) – willen weg uit loondienst
  • Familiebedrijf-zzp'ers (11%) – stappen in een familiebedrijf
  • Rasondernemers (8%) – hadden altijd al ondernemersambities
  • Gedwongen zzp'ers (7%) – starten na ontslag of gebrek aan banen

Zzp'ers ervaren onzekerheid op vier vlakken: inkomen, opdrachten, werkzekerheid en werk-privébalans. Uitdagingzoekers voelen zich het minst zeker over hun toekomst, terwijl autonomen het meeste vertrouwen hebben in hun inkomen en balans, maar minder in hun fysieke en mentale belastbaarheid.

Recente kamervragen onthullen zorgen en oplossingsrichtingen

Uit de recent gepubliceerde antwoorden op Kamervragen van 4 april 2025 blijkt dat de zorgsector in transitie is. In het eerste kwartaal van 2025 zijn ruim 4.000 zzp'ers in de zorg gestopt, wat zorgen oproept over de continuïteit van zorg. Het ministerie van VWS erkent dat het voldoen aan de nieuwe wet- en regelgeving rondom schijnzelfstandigheid inspanning vergt en een spannend moment kan zijn voor alle betrokkenen. Minister Agema gaf aan dat er op bepaalde plekken tijdelijk gaten kunnen vallen, maar verwacht dat de voordelen van de handhaving op lange termijn zullen opwegen tegen de nadelen.

Opvallend is dat de ministers aangeven dat regionaal werkgeverschap en flexibele flexpools veelbelovende ontwikkelingen zijn om flexibiliteit te combineren met de zekerheid van een arbeidsovereenkomst. Het kabinet werkt momenteel aan verschillende modellen die zorginstellingen kunnen helpen bij het vormgeven van deze flexibele schil, waarbij vooral btw-vrije uitleen van personeel veel aandacht krijgt. Uit de kamervragen komt ook naar voren dat de instroom van werkenden in zorg en welzijn harder is gestegen (3,9%) dan de uitstroom, wat een positief signaal is voor de sector.

Flexpools als nieuw werkmodel in de zorg

Zorginstellingen verkennen nu alternatieve flexibiliteitsmodellen. Regionale flexpools vormen hierbij een veelbelovende ontwikkeling, netwerken van zorgprofessionals die flexibel ingezet worden bij meerdere instellingen, maar wél met de zekerheid van een arbeidsovereenkomst.

Deze aanpak biedt aanzienlijke voordelen:

  • Medewerkers krijgen meer arbeidszekerheid
  • Organisaties behouden meer grip op hun personeelsinzet
  • Afhankelijkheid van externe bemiddelaars neemt af

In Noord-Nederland hebben zorgorganisaties hun zzp-pools al vervangen door gezamenlijke flexpools, waarin ze flexibiliteit combineren met stabiliteit.

Innovatieve netwerken: veilig samenwerken zonder schijnzelfstandigheid 

Ondanks deze ontwikkelingen blijft er een sterke behoefte aan zelfstandig werken , zowel bij professionals die hun autonomie waarderen als bij instellingen die gebruik willen maken van specialistische expertise.

Dit creëert ruimte voor innovatieve hybride modellen. De Netwerk Share Tool van Lance Free illustreert deze benadering perfect. Deze tool stelt zorginstellingen in staat om:

  1. Een eigen netwerk van gekwalificeerde zzp'ers op te bouwen
  2. Dit netwerk te delen met andere zorgorganisaties
  3. Direct samen te werken zonder tussenkomst van externe bureaus

Deze aanpak combineert de voordelen van verschillende modellen:

Voor zorginstellingen:

  • Grip op kwaliteit en beschikbaarheid
  • Transparante tarieven zonder bemiddelingskosten
  • Directe samenwerking met vertrouwde zorgprofessionals

Voor zzp'ers:

  • Behoud van professionele zelfstandigheid
  • Toegang tot een bredere opdrachtenportefeuille
  • Werken in een collegiaal netwerk met vertrouwde partners

Dit netwerkmodel sluit naadloos aan bij de bredere beweging in de zorgsector naar meer samenwerking, sterkere regie en minder fragmentatie.

Concrete stappen voor de toekomst

De toekomst van zzp'ers in de zorg wordt bepaald door aanpassingsvermogen van zowel zelfstandigen als zorginstellingen. Flexibel werken verdwijnt niet, maar transformeert.

Advies voor zzp'ers in de zorg:

  • Investeer in een sterk professioneel netwerk
  • Positioneer jezelf helder op basis van specialistische kennis
  • Zoek actief naar samenwerkingsverbanden waarin je waarde kunt toevoegen

Advies voor zorginstellingen:

  • Ontwikkel een gediversifieerde flexibiliteitsstrategie
  • Implementeer flexpools waar dat meerwaarde biedt
  • Benut de expertise van gespecialiseerde zelfstandigen op strategische wijze

De innovatieve oplossing zoals de Netwerk Share Tool van Lance Free vergroot het aanbod voor de gezamenlijke groep zzp’ers, waardoor er meer project kansen ontstaan bij verschillende opdrachtgevers. Dit stelt zzp’ers in staat om aan diverse projecten te werken en verlaagt voor jou als opdrachtgever de kans op schijnzelfstandigheid aanzienlijk. 

‍